động có thư hỏi chúng tôi về vấn đề này.
Để đáp ứng yêu cầu, chúng tôi xin được thông tin về quyền lợi và trách nhiệm của tổ chưc, cá nhân thuộc đối tương tham gia BHXH bắt buộc. Bằng cách làm một phép so sánh nhỏ dưới đây để so sánh, phân biệt giữa hai loại hình Bảo hiểm Thương mại và Bảo hiểm Xã hội, giúp độc giả hiểu biết thêm và có cái nhìn nhận đầy đủ hơn về chính sách BHXH. Bài viết có thể còn có sai xót, rất mong quý độc giả đóng góp ý kiến.
| Bảo hiểm thương mại | Bảo hiểm xã hội |
|---|---|
Nguyên tắc hưởng
- Có tham gia đóng góp bảo hiểm thì mới được hưởng quyền
lợi, không đóng góp thì không được đòi hỏi quyền lợi.
- Bù đắp tài chính cho các đối tượng tham gia bảo hiểm khi
họ gặp phải những rủi ro gây ra thiệt hại trong khuôn khổ bảo hiểm đang tham
gia.
- Lấy số đông bù số ít" tức là dùng số tiền đóng góp
của số đông người tham gia để bù đắp, chia sẻ cho một số ít người gặp phải biến
cố rủi ro gây ra tổn thất.
|
Nguyên tắc hưởng
- Có tham gia đóng góp bảo hiểm thì mới được hưởng quyền
lợi, không đóng góp thì không được đòi hỏi quyền lợi.
- Bù đắp tài chính cho các đối tượng tham gia bảo hiểm khi
họ gặp phải những rủi ro gây ra thiệt hại trong khuôn khổ bảo hiểm đang tham
gia.
- Lấy số đông bù số ít" tức là dùng số tiền đóng góp
của số đông người tham gia để bù đắp, chia sẻ cho một số ít người" gặp phải biến
cố rủi ro gây ra tổn thất.
|
Mục tiêu
Hoạt động của bảo hiểm thương mại là lợi nhuận, không có lãi
thì không làm, toàn bộ tiền lương nuôi sống bộ máy, trả công cho người lao
động, chi phí duy trì công ty đều lấy từ lợi nhuận kinh doanh để trang trải,
lời hưởng, lỗ chịu, đồng thời cũng góp phần ổn định cuộc sống của người tham
gia .
|
Mục tiêu
Hoạt động bảo hiểm xã hội là nhằm thực hiện chính sách xã
hội của Nhà nước, có sự phân phối lại giữa các đối tượng, góp phần ổn định đời
sống cho người lao động và các thành viên trong gia đình họ. Vì vậy, hoạt động
bảo hiểm xã hội là hoạt động phi lợi nhuận và nhằm mục đích an sinh xã hội.
|
Phạm vi hoạt động
- Hoạt động bảo hiểm thương mại không chỉ diễn ra trong từng
quốc gia mà còn trải rộng xuyên quốc gia, kinh doanh có mặt ở tất cả các lĩnh
vực của đời sống kinh tế - xã hội như giao thông, ngân hàng...bao gồm cả bảo
hiểm nhân thọ và bảo hiểm phi nhân thọ. |
Phạm vi hoạt động
- Phạm vi hoạt động của bảo hiểm xã hội chỉ gói gọn trong sự
nghiệp an sinh xã hội, điều chỉnh trực tiếp đến người lao động và các thân
nhân, thậm trí đối với cả người không phải là ruột thịt nhưng có liên hệ chặt
chẽ theo quy định của pháp luật và chỉ diễn ra trong từng quốc gia.
|
Phương hướng hoạt động
- Bảo hiểm thương mại thực hiện theo cơ chế thị trường và
nguyên tắc hạch toán kinh doanh. Quan hệ giữa mức đóng góp và mức hưởng là quan hệ tương đồng thuần túy,
tức là ứng với mỗi mức đóng góp bảo hiểm nhất định thì khi xảy ra rủi ro sẽ
nhận được một mức quyền lợi tương ứng quy định trước. |
Phương hướng hoạt động
- BHXH là cơ quan Nhà nước, trực thuộc Chính phủ (Theo Luật
BHXH 2014). Bộ máy của BHXHVN do Thủ tướng CP bổ nhiệm, miễn nhiệm. Hoạt động
của BHXH là hoạt động của cơ quan Nhà nước, có trách nhiệm giúp CP tổ chức thực
hiện chính sách BHXH, BHYT của Nhà nước. Được Nhà nước bảo hộ. Đối tượng BHXH
gồm các đối tượng bắt buộc phải tham gia và tự nguyện tham gia. Vì vậy, cơ quan
BHXH có thẩm quyền thanh tra, kiểm tra các cơ quan đơn vị, nhằm yêu cầu thực
hiện đúng pháp luật của NN. Hoạt động của BHXH hoàn toàn hướng tới mục tiêu vì
an sinh xã hội.
- Có sở nguồn tiền đóng, mức đóng, tỷ lệ đóng bảo hiểm xã
hội hoàn toàn dựa vào thu nhập từ tiền lương, tiền công của người lao động,
tiền trợ giúp của tổ chức hoặc của chính phủ. Bảo hiểm xã hội thực hiện các quy
định theo chính sách xã hội của Nhà nước trong từng thời kỳ để đảm bảo sự phát
triển kinh tế - xã hội, sự ổn định chính trị của quốc gia.
|
Chế độ chính sách
- Được hưởng chế độ hưu trí có giới hạn.
- Trong từng trường hợp cụ thể có thể được vay vốn.
- Được dừng đóng góp khi gặp tai nạn toàn bộ hoặc vĩnh viễn.
- Được thanh toán chế độ ốm theo hợp đồng.
- Được chia lãi của quá trình tham gia.
|
Chế độ chính sách
Người đang đóng BHXH bắt buộc được hưởng:
- Bản thân ốm đau, trông con ốm.
- Sinh con hoặc nhận
nuôi con nuôi.
- Đẻ hộ.
- Dưỡng sức phục hồi sức khỏe.
- Được cấp thẻ BHYT.
- Được hưởng chế độ hưu trí(còn sống còn trả lương, lương
được điều chỉnh tăng theo từng thời kỳ, do CP điều chỉnh).
|
Khi chết thân nhân được hưởng
- Được thanh toán một lần số tiền còn lại của gói hưu trí
tham gia.
- Trợ cấp tử vong, mai táng phí đối với các trường hợp cụ
thể được BHTM quyđịnh trong hợp đồng.
|
Khi chết thân nhân được hưởng
* Người đang tham gia BHXH Nếu chưa đủ 15 năm đóng BHXH hoặc
đã đóng đủ 15 năm BHXH:
- Chế độ tử tuất: Mai táng phí = 10 tháng lương cơ sở.
- Chế độ BHXH một lần: mỗi năm đóng BHXH bằng 1,5 hoặc 2 tháng lương làm căn cứ đóng BHXH, số tiền
đã đóng BHXH được tính trượt giá rất đáng kể theo quy định của chính phủ.
* Người đang hưởng lương hưu khi chết, không còn thân nhân
nào mà khi còn sống họ phải có trách nhiệm nuôi dưỡng, hội đủ điều kiện hưởng
chế độ tuất nuôi dưỡng: Được nhận tuất một lần, cách tính căn cứ vào số tháng
đã nhận lương hưu theo quy định của chính phủ nhưng mức thấp nhất còn được nhận
= 03 tháng lương.
- Nếu đã hưởng quá 43 tháng lương hưu đến vô cùng, khi chết:
được nhận 3 tháng lương tiếp theo và 10 tháng lương cơ sở.
|
- Không có chế độ tai nạn lao động
- Không có quyền lợi về thẻ BHYT |
- Chế độ Tai nạn lao động - BNN( một lần hoặc chọn đời)
- Người đang đóng BHXH được cấp thẻ BHYT, người đang hưởng
chế độ hưu trí được phát thẻ BHYT đến chết.
|
Nguyên tắc hoạt động
- Phải có lãi mới hoạt động, không có lãi thì không hoạt động.
- Không mang tính nhà nước, có thể có tính kế thừa hoặc không có tính kế thừa trách nhiệm.
|
Nguyên tắc hoạt đông
- Phi lợi nhuận, vì an sinh xã hội, được ngân sách nhà nước đảm bảo.
- Mang tính nhà nước, có tính kế thừa trách nhiệm.
|
Số tiền đã đóng trong toàn bộ thời gian tính làm căn cứ giải quyết chế độ hưu trí.
- Người tham gia được chia lãi do BHTM quy định.
- Tiền lương hưu không được điều chỉnh theo chỉ số trượt giá.
|
Số tiền đã đóng trong toàn bộ thời gian tính làm căn cứ giải quyết chế độ hưu trí, BHXH một lần
- Người đóng BHXH được tính trượt giá theo chỉ số trượt giá do Chính phủ quy định từng thời kỳ.
- Được ngân sách nhà nước hỗ trợ trong khi đóng BHXH bắt buộc.
- Lương hưu được điều chỉnh từng thời kỳ theo chỉ số trượt giá sinh hoạt.
|
Khi không tiếp tục tham gia
- Toàn bộ chi phí nuôi bộ máy, tiền công chi cho việc thực hiện hợp đồng từ khi tham gia đến khi phá hợp đồng bị trừ vào số tiền đã nộp, còn lại mới thanh toán trả lại cho người tham gia.
- Khi chưa đủ số năm phải đóng và tuổi đời theo quy định sẽ không được hưởng chế độ hưu trí .
|
Khi không tiếp tục tham gia
- Được hưởng phụ cấp thất nghiệp nếu đã đóng từ đủ 12 tháng trở lên.
- Thanh toán sau 12 tháng bảo lưu hoặc khi hết tuổi lao động.
- Được bảo lưu thời gian đã tham gia đến khi tiếp tục có thu nhập theo hợp đồng lao động mới.
- Đóng đủ số năm tối thiểu và sức khỏe ốm, yếu có quyền bảo lưu đến khi đủ tuổi tối thiểu theo quy định hoặc đã đủ tuổi tối thiểu, được giám định sức khỏe để nhận lương hưu sớm nhưng mức hưởng thấp hơn.
|
| Thân nhân không có thu nhập, thân nhân là trẻ em dưới 15 tuổi, từ 15 đến 18 tuổi đang còn đi học:
- Không được BHTM chi trả trợ cấp nuôi dưỡng hàng tháng.
|
Thân nhân không có thu nhập, thân nhân là trẻ em đang dưới 15 tuổi, từ 15 đến 18 tuổi đang còn đi học:
- Nếu đã đủ 15 năm đóng BHXH; thân nhân như bố, mẹ bên vợ
hoặc bên chồng, con đẻ, con nuôi, con ngoài giá thú, con của người khác mà khi
còn sống họ phải có trách nhiệm nuôi dưỡng: được tối đa 4 người hưởng chế độ
tuất nuôi dưỡng hàng tháng theo quy định.
- Người đã nhận lương hưu 43 tháng khi chết vẫn còn thân
nhân như trên, được hưởng tối đa 4 định xuất. Mức hưởng của các thân nhân nhận
được tính theo quy định của chính phủ. Các thân nhân nêu trên là trẻ em được
nhận phụ cấp nuôi dưỡng đến đủ 15 tuổi hoặc đến đủ 18 tuổi nếu còn đi học,
người già được nhận trợ cấp nuôi dưỡng tới khi chết.
|
Thời gian nghỉ thai sản:
- Thời gian nghỉ thai sản vẫn phải đóng phí theo quy định.
|
Thời gian nghỉ thai sản:
- Sinh con, nuôi con nuôi không phải đóng BHXH, BHYT nhưng vẫn đựợc hưởng 06 tháng lương làm căn cứ đóng BHXH.
- Được hưởng chế độ thẻ BHYT do ngân sách nhà nước đảm bảo.
- Thời gian nghỉ hưởng chế độ thai sản như; sảy thai, nạo thai, hút thai chết lưu, sinh con, nuôi con nuôi không phải đóng BHXH nhưng được tính là thời gian đã tham gia BHXH.
- Sinh con bao nhiêu lần thì bấy nhiêu lần được hưởng chế độ thai sản.
|
Khi không có thu nhập:
- Vẫn phải đóng phí theo quy định. |
Khi không có thu nhập:
- Được dừng đóng BHXH đến khi có việc làm mới. |
Chế độ xã hội
- Không . |
Chế độ xã hội
- Được xem xét khi đăng ký mua nhà ở xã hội. |
| Một số nội dung khác: Pháp luật không bắt buộc người sử dụng lao động và người lao động phải tham gia BHTM. .............................................................. | - Một số nội dung khác: có chính sách hỗ trợ cho lao động có tính đặc thù. - Pháp luật bắt buộc người sử dụng lao động và người lao động phải tham gia BHXH. |
