Số người tham gia BHXH tự nguyện chưa đáp ứng yêu cầu
đối với công tác BHXH, BHYT giai đoạn 2012 - 2020" đã nêu rõ: Phấn đấu đến năm 2020 có khoảng 50% lực lượng lao động tham gia BHXH; 35% lực lượng lao động tham gia BH thất nghiệp.
Trên thực tế, hiện cả nước mới có 11,4 triệu lao động tham
gia BHXH bắt buộc, trên 190 nghìn người tham gia BHXH tự nguyện. Và theo dự báo
đến năm 2020, lực lượng lao động sẽ vào khoảng 60 triệu người. Như vậy đến năm 2020,
mục tiêu cần hướng tới độ bao phủ số người tham gia BHXH sẽ là 30 triệu người.
Với quỹ thời gian còn 5 năm, để đạt được mục tiêu Nghị quyết số 21-NQ/TW của Bộ
Chính trị đề ra, tương đương với khoảng 28 triệu người tham gia BHXH (trong đó
có 25 triệu lao động tham gia BHXH bắt buộc và 3 triệu lao động tham gia BHXH tự
nguyện) là nhiệm vụ hết sức khó khăn.
Bên cạnh đó, thực trạng triển khai chính sách BHXH tự nguyện
sau 8 năm thực hiện cho thấy số người tham gia còn thấp. Tính đến hết
31/12/2014, số người tham gia BHXH tự nguyện mới chỉ đạt 196.254 người, chiếm
0,35% lực lượng lao động trong độ tuổi lao động và 0,45% so với số người thuộc
diện tham gia BHXH tự nguyện, tốc độ gia tăng đối tượng bình quân năm giai đoạn
2010- 2014 chỉ đạt 39,4%.
Sớm thực hiện chính sách hỗ trợ người tham gia BHXH tự nguyện
Như vậy, mặc dù Luật BHXH quy định “Căn cứ vào điều kiện
phát triển kinh tế - xã hội, khả năng ngân sách nhà nước trong từng thời kỳ để
quy định mức hỗ trợ, đối tượng hỗ trợ và thời điểm thực hiện chính sách hỗ trợ
tiền đóng BHXH cho NLĐ tham gia BHXH tự nguyện”. Tuy nhiên, để có thể đạt được
mục tiêu về mở rộng đối tượng như Nghị quyết số 21 đã nêu thì Chính phủ cần phải
triển khai và thực hiện sớm chính sách hỗ trợ người tham gia BHXH tự nguyện.
Do việc thực hiện chính sách này phụ thuộc vào điều kiện
phát triển kinh tế- xã hội và khả năng của ngân sách Nhà nước trong từng thời kỳ,
dự thảo Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật
BHXH về BHXH tự nguyện lần này có đưa ra các Phương án hỗ trợ cụ thể.
Về đối tượng hỗ trợ, Dự thảo đã đưa ra 02 phương án: Nhà nước
hỗ trợ tiền đóng BHXH cho tất cả những người tham gia BHXH tự nguyện; hoặc hỗ
trợ tiền đóng BHXH cho NLĐ ở khu vực nông thôn tham gia BHXH tự nguyện.
Về thời gian hỗ trợ sẽ theo hướng: hỗ trợ 10 năm đầu tham
gia BHXH tự nguyện; hoặc hỗ trợ toàn bộ thời gian tham gia BHXH tự nguyện.
Theo Dự thảo, về mức hỗ trợ: Với phương án 1, Nhà nước sẽ hỗ
trợ theo tỷ lệ % trên mức đóng tối thiểu, 5 năm đầu là 50%; 5 năm tiếp theo là
30%. Hoặc với phương án 2: Mức hỗ trợ hằng tháng là 30% mức đóng tối thiểu cho
toàn bộ thời gian tham gia BHXH tự nguyện.
Trước thực trạng hiện chỉ có 0,5% lao động tham gia BHXH tự
nguyện trong khi còn hơn 37 triệu lao động khác không có bảo hiểm sẽ là một
thách thức rất lớn đối với vấn đề an sinh xã hội của nước ta về lâu dài. Do đó,
để góp phần tăng nhanh diện bao phủ BHXH tự nguyện thì một trong các giải pháp
tích cực đang được kỳ vọng là Chính phủ phải triển khai và thực hiện sớm chính
sách hỗ trợ với đối tượng tham gia BHXH tự nguyện.
Dự kiến, Dự thảo sẽ được lấy ý kiến rộng rãi từ nay đến ngày
26/7/2015, trước khi hoàn chỉnh trình Chính phủ phê duyệt./.
